Τι είναι και σε τι αποσκοπεί η Επαγγελματική Συμβουλευτική

«Επαγγελματική συμβουλευτική είναι η καθοδήγηση και στήριξη του ατόμου στην προσπάθειά του να επιλέξει το επάγγελμα που του ταιριάζει ή να επιλύσει ψυχολογικά προβλήματα που συνδέονται με το επάγγελμα» (Κάντας και Χαντζή, 1991). Γενικότερα, ως επαγγελματική συμβουλευτική μπορεί να οριστεί η συμβουλευτική παρέμβαση, της οποίας στόχος είναι να βοηθήσει τα άτομα να αντιμετωπίσουν ζητήματα που τους απασχολούν και σχετίζονται είτε με την επαγγελματική τους επιλογή είτε με την προσαρμογή τους στο επάγγελμα το οποίο ήδη εξασκούν ή και με την επαγγελματική τους ανάπτυξη.

Πρόκειται για διά βίου διαδικασία, κατά την οποία το άτομο προσδιορίζει τις εργασιακές του αξίες, δημιουργεί επαγγελματικά πρότυπα, προσδιορίζει την επαγγελματικήτου  ταυτότητα, αναπτύσσει επαγγελματική ωριμότητα και εκπαιδεύεται σε τρόπους λήψης αποφάσεων. Με βάση τους παραπάνω στόχους, η επαγγελματική συμβουλευτική δεν αποτελεί μία τυποποιημένη διαδικασία, καθώς το αντικείμενο της παρέμβασης περιλαμβάνει ψυχολογικούς, κοινωνικούς, εκπαιδευτικούς, οικονομικούς, σωματικούς και πολιτισμικούς παράγοντες.

Ο σύμβουλος και ο πελάτης συνεργάζονται με στόχο να εφαρμόσουν αποτελεσματικά και να ερμηνεύσουν τα αποτελέσματα από επίσημες σταθμισμένες και άλλες μεθόδους αξιολόγησης, προκειμένου να προσδιοριστούν και να αποσαφηνιστούν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και οι δεξιότητες του πελάτη. Ακόμη, οι πελάτες που απευθύνονται για συμβουλευτική παροτρύνονται να συμμετέχουν σε βιωματικές διερευνητικές δραστηριότητες, ώστε να δουν στην πράξη τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν διαφορετικά επαγγελματικά πλαίσια. Επίσης, ο σύμβουλος έχει στη διάθεσή του και χρησιμοποιεί διάφορα συστήματα σχεδιασμού σταδιοδρομίας και επαγγελματικής πληροφόρησης για τους εργασιακούς χώρους, τα οποία επικοινωνεί στον πελάτη, διδάσκοντάς τον παράλληλα τρόπους αναζήτησης εργασίας, οδηγίες σύνταξης του βιογραφικού σημειώματος, δεξιότητες σχετικά με τις επαγγελματικές συνεντεύξεις και τον υποστηρίζει στα σχέδια δράσης που εφαρμόζει. Ακόμη, στο πλαίσιο της διαδικασίας της επαγγελματικής συμβουλευτικής το άτομο μπορεί να αναπτύξει χρήσιμες δεξιότητες για την επαγγελματική του εξέλιξη, όπως δεξιότητες επικοινωνίας ή λήψης αποφάσεων. Τέλος, ο σύμβουλος παρέχει υποστήριξη σε ζητήματα εργασιακού στρες, απώλειας εργασίας ή/και αλλαγής σταδιοδρομίας.

Αρχές και στάδια της επαγγελματικής συμβουλευτικής

Στους στόχους της επαγγελματικής συμβουλευτικής περιλαμβάνονται η βελτίωση της αυτογνωσίας, η ανάπτυξη της επαγγελματικής ωριμότητας, η εκπαίδευση στην ικανότητα προσδιορισμού εναλλακτικών επαγγελματικών λύσεων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων για την καλύτερη εφαρμογή κατάλληλων διαδοχικών προσεγγίσεων και η ενίσχυση δεξιοτήτων σχετικά με τη λήψη αποφάσεων. Οι πελάτες καλούνται να διαμορφώσουν την προσωπική τους λύση για το ζήτημα που τους απασχολεί. Οι σύμβουλοι καλούνται να αναγνωρίσουν και να λάβουν υπόψιν παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο, η φυλή και η κοινωνική τάξη, οι οποίοι επηρεάζουν τις αξίες, τις ανάγκες, τις προσδοκίες και τις ευκαιρίες του ατόμου.

Τα στάδια που απαρτίζουν τη διαδικασία της επαγγελματικής συμβουλευτικής προσομοιάζουν στα στάδια των ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων. Στις αρχικές συνεδρίες δίνεται έμφαση στην οικοδόμηση στενής σχέσης μεταξύ συμβούλου και πελάτη και αξιολόγηση της φύσης του αιτήματος και των δυνατοτήτων του πελάτη. Στη συνέχεια διαδοχικά καθορίζονται οι «θεραπευτικοί» στόχοι, οι εναλλακτικές λύσεις στα ζητήματα που έχουν προσδιοριστεί και επιλέγεται και εφαρμόζεται το σχέδιο δράσης που έχει εκπονηθεί. Τέλος, γίνεται αξιολόγηση της συμβουλευτικής διαδικασίας και ακολουθεί ο τερματισμός της.